یبوست

یبوست چیست؟

دفع مدفوع خشک و سخت ، دفعات کم دفع ، زور زدن زیاد حین دفع،  استفاده از دست یا تنقیه برای تسهیل در اجابت مزاج ، دفع ناکامل مدفوع و نیاز به استفاده از ملین یا شیاف تعاریفی است که برای یبوست بیان میشود.80 س درصد افراد در طول زندگی خود دوره هایی مبتلا به یبوست میشوند.دفع طبیعی مدفوع بین 3بار در روز تا 3 بار در هفته طبیعی محسوب میشود.هرگونه تغییر در این روند دفع که حداقل به مدت 2ماه طول کشیده باشد باید مورد بررسی و درمان قرار گیرد.

علل ابتلا به یبوست چیست؟

معمولا چندین علت در بروز یبوست موثرند.کاهش مصرف فیبر، سبزیجات و میوه ، آب ، کم تحرکی، عدم مصرف وعده ی صبحانه(بهترین زمان دفع نیم ساعت بعد از مصرف صبحانه است).مسافرت ، حاملگی و استرس و عدم توجه به احساس دفع و به تاخیر انداختن مکرر آن از عوامل دیگر ابتلا به یبوست است.

از عوامل دیگر میتوان به وجود سرطان های روده و تنگی های روده ناشی از عمل جراحی قبلی  اشاره کرد.بیماری های غدد بخصوص دیابت و کم کاری تیروئید،بیماری های اعصاب مثل MS پارکینسون، جابه جایی دیسک کمری و آسیب های نخاعی همه از عوامل مهم ایجاد یبوست محسوب میشوند.

 آیا مصرف دارو هم باعث یبوست میشوند؟

بله.بسیاری از داروها میتواند باعث بروز یبوست شوند. مهم ترین آنها عبارت اند از:مسکن ها،  آرام بخش ها،  ضدافسردگی ها، داروهای اعصاب و روان، دارو های فشار خون،  افزایش دهنده های ادرار،  ترکیبات آهن، کلسیم، ضد اسید های معده آلمینیوم دار.

چه موقع باید به دلیل یبوست به پزشک مراجعه کنیم؟

با هر تغییر اجابت مزاج ، تغییر قطر مدفوع و یا اختلال در تخلیه که بیش از سه هفته طول بکشد باید به متخصص گوارش یا جراح کولورکتال مراجعه نمایید.اما اگر خون در مدفوع دیده شد باید سریعا به پزشک معالج مراجعه شود.

 چگونه علت یبوست تشخیص داده میشود؟

چون علل مختلفی درایجاد یبوست دخیلند،لذا تشخیص آن علل به درمان یبوست کمک زیادی خواهد کرد.پزشک شما حتما عللی که با انسداد روده (تومور ها و چسبندگی ها) منجر به یبویت میشوند بررسی خواهد کرد.معمولا اولین قدم معاینه ی مقعد توسط پزشک خواهد بود.بعداز آن بررسی روده با کولونوسکپی یا عکس رنگی میسر خواهد بود. ارزیابی عملکرد سیستم دفعی روده ی بزرگ با گرافی های تخصصی مثل دفکو گرافی یا سونوگرافی عضلات کف لگن و نیز عملکرد روده ی بزرگ با گرافی های تخصصی مربوطه امکان پذیر است.در بسیاری از موارد پس از بررسی های کامل، پزشک علت خاصی برای یبوست پیدا نمیکند و به اصطلاح به این نوع اختلال، یبوست غیر اختصاصی اطلاق میشود

 یبوست چگونه درمان میشود؟

بسیاری از بیماران مبتلا به یبوست با افزایش فیبر مصرفی مثل سبوس گندم، سبزیجات، میوه ها بخصوص(آلو– انجیر– انگور– کیوی) و مایعات (روزانه 8-10 لیوان آب) بهبود میابند.

از نکات مهم درمان یبوست خوردن کامل وعده ی صبحانه و توجه به احساس دفع است.معمولا نیم ساعت پس از صرف صبحانه احساس دفع ایجاد میشود.اما متاسفانه افرادی که به دلیل مشغله های شغلی به جای این که در منزل صبحانه بخورند در محیط کار صبحانه را صرف میکنند توجهی به این احساس دفع ندارنددر نتیجه حجم مدفوع در انتهای روده باقی میماند و به دلیل جذب آب، خشک میشود و فرد مبتلا به دفع مدفوع خشک و یبوست میشود.

علاوه بر تغذیه، استفاده از افزایش دهنده ی حجم مدفوع با پودر اسفرزه (پسیلیوم) کمک زیادی به رفع یبوست میکند.بر خلاف پسیلیوم، مصرف ملین های دیگر حتی موارد گیاهی مثل برگ سنا در دراز مدت به دلیل تاثیر روی عضلات و اعصاب روده، با عوارض زیادی همراه است که مهم ترین آنها عادت به مصرف و عدم توانایی در قطع مصرف آنهاست.

در موارد نادر اگر رفع یبوست با اصلاح رژیم غذایی و فیزیوتراپی تخصص کف لگن امکان پذیر نباشد جراح کولورکتوم ممکن است تصمیم به عمل جراحی بگیرد.